Gotovo 150 godina pošto je Veneto postao jedna od 20 pokrajina Italije, oko pet miliona stanovnika ove sjeveroistočne oblasti riješilo je da pokrene pitanje prekida veza sa Rimom. Otcjepljenjem od Italija Veneto bi da povrati sjaj jedne od svojevremeno najznačajnijih država Evrope, devet vijekova nezavisne i tada znatno veće, Mletačke Republike.
Istog dana kada su stanovnici Krima glasali o odvajanju od Ukrajine, inspirisani i sličnim pokretima u Škotskoj i Kataloniji, građani Veneta su u nedjelju počeli na internetu izjašnjavanje za otcjepljenje od Italije. Ovo glasanje bez glasačkih kutija i bez nadzornih odbora, koje traje do subote, ne priznaju vlasti u Rimu, ni pokrajinski lideri, ali aktivisti su uvjereni da će najmanje 65 odsto od 3,8 miliona građana sa pravom glasa, da kaže „da" nezavisnosti.
Iako o ovom „virtuelnom referendumu" izveštavaju tek poneki mediji, u njegovoj osnovi leži nezadovoljstvo jedne od najbogatijih regija Italije bremenom troškova koje nosi na svojim plećima zarad siromašnih susjeda na jugu. Zagovornici otcjepljenja ističu da postoje velike razlike između onoga što daju u državnu kasu i koliko iz nje dobijaju. Tvrde da se radi o razlici od čak 20 milijardi evra.
Populisti „Lige za sjever" vide prijestoničku Veneciju, koja privlači oko 60 miliona turista godišnje, kao i još nekolicinu privlačnih gradova Veneta, kao „pumpu" za novac za ostatak Italije. Smatraju da bi regija koja, kako ističu lideri ove partije, „ima sopstveni identitet, istoriju i kulturu", mnogo bolje prolazila da je samostalna.
Protivnici otcjepljenja, međutim, ne misle tako:
- Anahrono je misliti o Evropi sastavljenoj od regiona, kada treba težiti Evropi jačih nacija. Mi želimo promjene, ali unutar Italije - kaže za britanski „Independent" Pijetro Picineti, predsjednik Komiteta za „ne" nezavisnosti.
Stručnjaci ukazuju da je put ka otcjepljenju Veneta posut problemima, i to upravo ekonomskim. Jer, kako primjećuje profesor međunarodnog prava Fabricio Marela, Veneto bi, čak i da postane nezavisan, morao da izađe iz Evropske unije, i onda se ponovo kandiduje za članstvo. A to bi, kaže on, predstavljalo katastrofu baš za njegovu ekonomiju.
Za sada vodeći italijanski mediji, kao i politički establišment ignorišu pokret za nezavisnost Veneta. Stručnjaci, ipak, upozoravaju da venecijanski referendum predstavlja značajnu političku poruku, koja zavređuje, u najmanju ruku, pažnju. Veneto prijeti da će, ukoliko referendum pokaže raspoloženje građana za odvajanje od Italije, da prestane da uplaćuje pare u zajednički budžet.
