Za vreme Hladnog rata zapadni antibiotici nisu korišćeni u Sovjetskom savezu. Uprkos tome što doktori sa druge strane Gvozdene zavese nisu koristili antibiotike da daju svojim pacijentima, oni su počeli da koriste viruse da ubiju bakterije koje izazivaju infekcije. Ovaj čudni način lečenja mogao bi da predstavlja slamku spasa u situaciji kada modernoj medicini glavobolju zadaju bakterije otporne na antibiotike.
Slobodno se može reći da će u post antibiotičkom svetu infekcija biti lek. Ali ne infekcija bilo čime, već virusima koji ubijaju određeni tip bakterija.
Tehnika se, doduše slučajno, koristi hiljadama godina. Vode određenih reka ili izvora su tokom istorije bile poznate po tome što su lečile određene bolesti, poput lepre (gube) ili kolere. Početkom 20. veka naučnici su shvatili da ta voda vrvi od posebnih tipova virusa koji ubijaju određeni tip bakterija. Nema bakterija, nema ni infekcije.
Dobro je poznato kako virusi deluju. Probijaju se u ćeliju, inficirajući njen DNK i koriste njenu reproduktivnu funkciju za proizvodnju novih virusa, koji se dalje šire i traže nove ćelije. U slučaju bakteriofaga cilj su određeni tipovi bakterija.
Početkom 20-ih godina prošlog veka naučnici u SAD i Gruziji su počeli da izučavaju i koriste bakteriofage u borbi protiv bakterioloških infekcija. Međutim, u periodu Drugog svetskog rata, zapadna medicina je oberučke prigrlila čudesnu moć antibiotika, dok je SSSR nastavio da usavršava terapiju fagovima (kraći naziv bakteriofaga).
I kada se film premota do današnjih dana prevelika zavisnost zapadne medicine na antibioticima dovela je do evolucije otpornih „super-bakterija“. Zato, prema navodima časopisa Nature, istraživači počinju da se okreću fagovima.
U martu je američki Nacionalni institut za alergijske i infekcijske bolesti naveo terapiju fagovima kao jedan od načine borbe protiv otpornosti na antibiotike. Osim toga, na sastanku američkog Društva za mikrobiologiju u Bostonu, doktor Gregori Reš sa Univerziteta u Lozani je predstavio evropske planove za Fagoburn - prvi ogromni centar za klinička ispitivanja terapiju fagovimaza lečenje infekcija kod ljudi.
Fagovi - precizno navođeno oružje
Postoje velike prednosti prilikom korišćenja bakteriofaga, jer dobre, telesne bakterije preživljavaju lečenje, što nije slučaj kada su u pitanju antibiotici. Svaki tip faga napada specifičnu vrstu bakterija i zato nema kolateralne štete.
Ipak, doktor mora da zna tačno kojim tipom bakterija je pacijent zaražen. Ukoliko ne zna, mora da napravi koktel različitih tipova fagova kako bi osigurao efikasnost terapije.
Bilo kako bilo, u poređenju sa tradicionalnim antibioticima, koji mogu da pobiju sve dobroćudne i zdrave bakterije i ostave pacijenta „na izvolte“ za neku vrstu otpornih bakterija, fagovi su mnogo bolje rešenje.
„Antibiotici su veliki čekić, a nama treba krstareća raketa. Fagovi mogu da predstavljaju to novo oružje“, kaže mikrobiolog Majkl Šmit sa Medicinskog fakulteta u Južnoj Karolini za Nature.
Možda i najbolja stvar kod bakteriofaga jeste što ne postoje dva indetična primerka, pa samim tim ne postoji opasnost da bi bakterije vremenom mogle da steknu otpornost.
