|
Kasnorimska grobnica u Brestoviku jedinstvena je na teritoriji grada. Ne postoji, do sada otkrivena, očuvanija i impozantnija građevina tog tipa iz perioda trećeg i četvrtog veka naše ere na teritoriji prestonice, ali Srbije. Ovaj unikatni porodični mauzolej pokazatelj je života Rimljana, arhitekture i umetnosti na našem tlu u antičko doba.
Pre samo nekoliko dana Arheološki institut i Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda predali su projekat zaštite i prezentacije grobnice Ministarstvu kulture i informisanja na konkurs za sufinansiranje iz oblasti kulturnog nasleđa.
– Projekat smo uradili najpre s namerom da se grobnica zaštiti od vlage koja prodire u unutrašnjost ovog u zemlju ukopanog objekta i utiče na zidno slikarstvo. Konzervacija grobnice je urađena 1964. godine, ali je od tada prošlo više od pet decenija i u tom periodu nisu rađene velike intervencije. Što se tiče konstrukcije, grobnica nije u lošem stanju, ali je usled prodora vlage zidno slikarstvo izuzetno ugroženo, pa na plafonima i zidovima nedostaju čitave površine maltera sa bojenim slojem – priča arhitekta Emilija Nikolić, naučni saradnik u Arheološkom institutu.
Ukoliko ministarstvo odobri sredstva za sufinansiranje, uz podršku opštine Grocka posao bi možda mogao da bude gotov i do kraja godine. Naravno, sve zavisi od toga kako će radovi na terenu teći.
– Osim građevinskih radova na osiguranju grobnice od vode i vlage, a zatim i obimnih konzervatorsko-restauratorskih radova na zidnom slikarstvu, u planu je i da se izmesti staza kojom se dolazi do mauzoleja, a koja trenutno prolazi sredinom privatnog placa. Ideja je da se napravi nova staza i da ona ide obodom imanja, da se postavi putna signalizacija, da se posebno uradi nova kapija, ozeleni i uredi prostor oko grobnice, a ispred nje postavi klupa i tabla sa informacijama – kaže Emilija Nikolić.
Ovim projektom ukazano je i na mogućnost da se na listu svetske baštine Uneska u okviru nominacionog dosijea „Granice rimskog carstva – Dunavski limes u Srbiji”h koji zajednički rade Arheološki institut i Republički zavod za zaštitu spomenika kulture predloži i ova grobnica.
– Rimska grobnica u Brestoviku jedan je od najdragocenijih spomenika kulture iz rimskog perioda na tlu Beograda i jedini koji je u toj meri očuvan da u njega može da se uđe i doživi antička arhitektura po kojoj su stari Rimljani čuveni. Ovaj antički porodični mauzolej otkriven je 1895. godine i izuzetan je potencijal kada je reč o turizmu – kaže Zorica Atić, direktorka Centra za kulturu Grocka.
Kasnorimska grobnica nalazila se delimično na privatnom placu, a delimično na grobljanskoj parceli. Deo zemljišta gde je mauzolej, kako saznajemo, davno je prodat državi, ali je tek nedavno ta odrednica promenjena i u katastru pa je sada taj deo placa preveden na opštinu.
– S obzirom na ugroženost rimske grobnice, ovaj projekat je ne samo od lokalnog, već i od nacionalnog značaja. Zbog toga Centar za kulturu podržava ovaj projekat – ističe Zorica Atić.
Tri sarkofaga i tri prostorije
Mauzolej u Brestoviku slučajno je otkriven 1895. godine kada je domaćin Vukašin Milosavljević kopao voćnjak i tom prilikom propao u grobnicu. Ispostavilo se da je slučajno otkrio jedan od najdragocenijih spomenika iz antičkog perioda u Beogradu. Arheološka istraživanja obavio je prof. Mihajlo Valtrović, upravnik Narodnog muzeja iz Beograda.
On je tada utvrdio da se grobnica sastoji iz tri dela. U jednom od njih ukopanom u brdo bila su smeštena tri zidana sarkofaga – dva veća i jedan manji. Prostor grobne odaje bogato je ukrašen slikanim ornamentima, girlandama, mrežom ukrštenih traka na svodu sa cvetovima, predstavama plovke, ptica i ribe, a na zapadnom zidu nekada su se videli izbledeli delovi odeće.
U drugoj prostoriji Valtrović je pronašao figure genija smrti, dva lava čuvara ulaska u grobnicu i skulpturu odevenog muškarca u prirodnoj veličini, koji najverovatnije predstavlja vlasnika grobnice – važnog rimskog oficira ili visokog službenika.
Mučenici za hrišćanstvo
Grobnica za koju stručna javnost na osnovu arheoloških istraživanja i nalaza smatra da je pripadala rimskoj imućnoj porodici vezuje se i za imena velikohrišćanskih mučenika Ermila i Stratonika koji su poštovani kako u pravoslavnom, tako i u katoličkom svetu. Postoji verovanje da su tu sahranjene mošti svetaca, a potom u nekom periodu prenete u Carigrad.
Pisci žitija ovih svetaca i na grčkom i na latinskom navode da su Sveti Ermil i Stratonik pogubljeni u vreme kada je car Konstantin 313. godine već bio potpisao Milanski edikt o prestanku progona hrišćana. Ali je njegov zet Licinije, vladar istočnog dela Rimskog carstva, u borbi oko prevlasti počeo da progoni hrišćane.
Sveci su u Dunav bačeni ispod Beogradske tvrđave, a tela su im isplivala 18 stadija (rimska mera) nizvodno. Lokalni hrišćani sahranili su ih na bregu u kamenoj grobnici, što je verujuće navelo da se radi o lokalitetu u Brestoviku.
Bela kuga i odlazak mladih katastrofalni su po Srbiju
Zeleni dogovor za budućnost Evrope
U Srbiji hrana najveći trošak, u Evropskoj Uniji – računi
Srbi traže Igru prestola, Zadrugu i fudbal
U Srbiji više od 600 registrovanih proizvođača rakije
Hrvatska „Vikipedija” postala „sramotni slučaj”
U Srbiji zagađen vazduh odnese 3.600 života godišnje
Stari i novi praznici: Od Dana Republike do Sretenja
Zaustavimo Fejsbuk dok ne uništi demokratiju
Gradnja i zemljotresi na Balkanu: (Ne)naučene lekcije
|
