|
|
 |
|
|
Upalili neolitsku peć
izvor: evn 20.08.2014
TRSTENIK - Skoro 20 godina prošlo je od revolucionarnih otkrića dr Svetozara Stankovića (1948-1996) koji je otkrio neolitsko nalazište Mali Blagotin 26 kilometara od Trstenika i utvrdio da je na jednom zrnu pšenice „ugraviran“ plan čitavog naselja. Iako je tada stigla potvrda o 8.000 godina starom urbanističkom planu, najstarijem na svetu, naučnici su sve do ovog avgusta skoro zaboravili blagotinska otkrića.
Beogradski stručnjaci su uz podršku trsteničkog Muzeja i Ministarstva kulture za 10 dana izradili više replika neolitskih figura iz Blagotina, pekli ih i sušili u neolitskoj peći, s namerom da ih izlože u Trsteniku. To je, iznose naši sagovornici, šansa da se ponovo zaintrigira naučna javnost.
- Osim plana na glinenom modelu zrna, u Blagotinu su nađeni ostaci hrama u centru naselja i to u pravcu istok - zapad, što je dokaz da su meštani proučavali nebo i odredili poziciju hrama posmatrajući Mesec i zvezde - ističe za „Novosti“ istoričarka Jelena Vukčević iz Muzeja. - Nađene su i dve figurine ženskog principa dimenzija od čak 30 centimetara, a neposredno je dokazano da se na ovom mestu pekao hleb, dakle pre 6.000 godina!
Arheolozi su proteklih nedelja, najpre rekonstruisali neolitsku peć, a sa autentičnog gliništa uzeli materijal i ispekli reprodukcije na osnovu već urađenih 3D modela boginja. Ceo projekat predviđa izradu replika neolitskih boginja koje se čuvaju u Zbirci Katedre za arheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, zajedno sa drugim materijalom iz Blagotina, gde je od pretpostavljenih šest hektara istraženo 300 kvadrata terena.
Dr Stevan Đuričić, arheolog - konzervator, Ana Đuričić, doktorand na arheologiji, arheolog Saša Živanović i Jelena Vukčević pekli su reprodukcije figurina u dvorištu muzeja i to uz prisustvo oduševljenih posetioca.
- Glinu smo mešali sa plevom, jer su stručnjaci pažljivim posmatranjem originalnih figurina zaključili da su tako i pravljene, te replike se trenutno suše, a u međuvremenu smo svakodnevno palili vatru i merili temperaturu pirometrom kako bismo došli do preciznijih podataka o funkcionisanju drevne peći - navodi naša sagovornica. - Tokom septembra arheolozi nastavljaju sa pečenjem figurina, a poslednja faza projekta je izložba originala i replika u našem muzeju.
SVEDOČANSTVO
- Samo nekoliko sati pre nego što sam slučajno pronašao to zrno pšenice, svoje crtače zamolio sam da urade kroki - prikaz celog naselja i svetilišta Blagotin - ispričao je svojevremeno dr Svetozar Stanković, koji se pozivao na činjenicu da je do tada sa 6.000 godina najstariji urbanistički plan bio Ura (Mesopotamija). - Dogodilo se da na malenoj žitarici jasno vidim urezan isti prikaz. Imao je osnove hrama i druge objekte.
NASLEĐE
Vredno nalazište sačuvali su dobrim delom autori dokumentarne serije javnog servisa „Blagotin, grad dobrih ljudi“ (1993). Dr Heskel Grinberg sa kanadskog univerziteta u Vinipegu, koji je sarađivao sa dr Svetozarom Stankovićem, posvedočio je da je blagotinsko nalazište revolucionarno, jer tu stvoreno seme evropske poljoprivrede severno od Mediterana.
PRAVILI BRAŠNO
Veruje se da su naselje osnovali pripadnici najstarije faze starčevske kulture krajem 7. i početkom 8. veka p.n.e. i da je bilo jedinstveno stambeno, planski uređeno, ekonomsko naselje sa ulicama i hramom na centralnom trgu, religijski centar, sa oko 100 porodica. Na lokalitetu je nađeno čak 16.000 fragmenata keramike, figure, manje boginje, sedam poluzemunica oko trga, gde je posebno svetilište sa boginjom plodnosti i boginjom zemlje. Nađene su i alatke, sadilice, motike, rala od jelenjeg roga, a na osnovu iskopanih statičnih delova žrvnjeva, zaključeno je da su Blagotinci pravili brašno.
|
|
