UNMIK i UNESKO su predstavili projekat kojim će tvrđavu u Novom Brdu, spomenik od posebnog istorijskog značaja zaštititi od daljeg propadanja. Obnovu srednjovekovnog spomenika podržala je EU sa dva miliona evra, jer želi da doprinese razvoju kulturnog turizma i ekonomije na Kosovu i Metohiji.
Srednjovekovna tvrđava u Novom Brdu biće obnovljena tokom 2015. godine, najavili su zvaničnici EU na Kosovu, kosovskog Ministarstva kulture, UNESKO/UNMIK-a i te opštine, predstavljajući projekat kojim će taj spomenik od posebnog istorijskog značaja biti zaštićen od daljeg propadanja.
Predstavnik EU Krištof Stok je rekao da će EU u radove uložiti dva miliona evra i tako, kako se očekuje, tokom 2015. godine to kulturno dobro zaštititi od daljeg propadanja, što će doprineti razvoju kulturnog turizma i ekonomije ne samo te opštine već i cele regije.
Tvrđava Novo Brdo
Tvrđava u Novom Brdu nalazi se 20 kilometara istočno od Prištine. Podignuta je na vrhu Male planine u međurečju Prilepnice i Krive reke. Nastala je tokom prvih godina vladavine kralja Milutina (1282-1321). Postalo je jedna od najvažnijih naseobina nemačkih rudara Sasa, a po njima se zvalo i Saško Mesto. Tvrđava je podignuta sa ciljem zaštite bogatog rudnog područja u kome se eksplatisalo gvožđe, olovo, srebro i zlato i koje od sredine 14. veka postaje najznačajniji rudnik u Srbiji, a svoj vrhunac dostiže u doba despotovine kada su novobrdski rudnici despotu Đurđu(1427-1456) godišnje donosili prema različitim izvorima 50.000,120.000 ili čak 200.000 zlatnih dukata. Okolina tvrđave je prepuna ostataka naselja i rudnika iz 14. veka.
„Novo Brdo će tako biti poznato u Evropi i celom svetu što će doprineti kvalitetnijem životu ovdašnjih ljudi“, rekao je Stok.
Na pitanje dopisnika Bete da li će u obnovi učestvovati i eksperti iz srpskih institucija za zaštitu kulturnih dobara, jer je tvrđava na listi srpskih spomenika od posebnog značaja, Stok je odgovorio da je EU, imajući u vidu sve međunarodne standarde, napravila ugovor sa UNESKOM koji će mobilisati najbolje eksperte za projekat.
Namenski je urađeno da UNESKO realizuje projekat, jer ima potencijal da omogući ispunjenje međunarodnih standarda što znači da će i najmanji detalji, pa i religiozni biti poštovani i da će vrednosti kulturne baštine biti očuvane, rekao je Stok.
Siniša Šešum iz Regionalne UNESKO kancelarije u Veneciji na isto pitanje je odgovorio da UNESKO vodi računa da svi relevantni faktori budu konsultovani tokom čitavog procesa obnove.
„Za nas je vrlo značajno da projekat Novog Brda bude što uspešniji, jer je na listi prioriteta od 2003. godine“, rekao je za Betu Šešum.
Prema njegovim rečima, tvrđava tokom obnove neće biti dozidavana nego će, zahvaljujući donaciji EU, stručnjaci po propisima UNESKA lokalitet samo zaštititi od daljeg propadanja.
Direktor Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Prištini izmeštenog u Leposavić Zoran Garić, rekao je za Betu da stručnjaci tog zavoda nisu obavešteni o početku radova na revitalizaciji tvrđave u Novom Brdu.
„Imajući u vidu da je reč o spomeniku kulture od posebnog značaja očekujemo učešće u njegovoj zaštiti, tim pre što smo i do sada pozivani da sarađujemo na zaštiti spomenika srpske kulturne baštine na Kosovu i Metohiji“, naveo je za Garić.
