Srpska pravoslavna crkva sa više od deset miliona vernika organizovana je u svega 46 eparhija. Ovaj odnos najčešće se uzima kao najjači argument za podelu sadašnjih episkopija u Srbiji, regionu i ostatku sveta. U pravoslavnom svetu, a naročito u Grčkoj, standard je da jedan episkop vodi brigu o 250.000 do 300.000 vernika.
Podela eparhija SPC, i osnivanje novih, tema je koja se u javnosti otvara pred svako zasedanje Svetog arhijerejskog sabora Srpske crkve. Najkrupniji rezovi povučeni su na prošlogodišnjem zasedanju najvišeg crkvenog tela. Međutim, dve najmlađe eparhije, čija su sedišta u Beču (austrijsko-švajcarska) i Buenos Ajresu (Srednja i Južna Amerika), ni godinu dana od osnivanja nemaju svog vladiku i njima upravljaju administratori.
Reorganizacija eparhija i pojedina "kadrovska" rešenja mogli bi da se nađu na dnevnom redu i ovogodišnjeg majskog zasedanja Sabora. To podrazumeva da bi neke episkopije mogle biti podeljene, što znači i više vladika u crkvenoj skupštini.
- Na prošlom zasedanju Sabora razmatrani su načini arondacije pojedinih eparhija, ali je donošenje odluke o tome odloženo - kažu u Patrijaršiji SPC. - Tada je najavljeno da će o ovim pitanjima biti reči na sledećim zasedanjima. Šta će se zaista naći na stolu pred vladikama, niko ne može da zna, jer se dnevni red određuje na početku sednice.
Prošlogodišnji Sabor bavio se podelom Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke, ali i Raško-prizrenske eparhije. Makaze, međutim, nisu radile. Na listi za moguću deobu je i Sremska, Zagrebačko-ljubljanska, Britansko-skandinavska episkopija...
- Povećanje broja crkvenih jedinica je neminovno, jer, po broju stanovnika, eparhije postaju prevelike za jednog vladiku - kaže naš sagovornik iz SPC. - Iako je oko 200.000 stanovnika u jednoj eparhiji optimalan broj, naše su mnogo veće. Arhiepiskopija beogradsko-karlovačka i Eparhija niška imaju po oko milion vernika, a Bačka i Braničevska eparhija premašuju i 600.000 stanovnika.
Usitnjavanje SPC unutar Crkve ima svoje zagovornike, ali i protivnike. U crkvenim krugovima može se čuti i da patrijarh Irinej zasad nije za podelu Beograda, dok se, navodno, vladika raško-prizrenski Teodosije protivi deobi eparhije kojoj je na čelu. Ovo je značajno, jer je uslov za podelu jedne episkopije saglasnost episkopa koji njome upravlja. Krug mlađih i energičnih vladika voleo bi da vidi veći broj crkvenih jedinica.
Druga strana istog pitanja je "kadar" koji bi preuzeo novoosnovane jedinice, ukoliko do toga dođe. Međutim, ovo pitanje trenutno u Crkvi nije prioritetno, jer postoji dovoljan broj vikarnih vladika koje bi mogle da preuzmu nove celine. U krugu ovih arhijereja, po znanju, obrazovanju i sposobnostima, jesu izuzetno cenjeni episkopi Jovan (Ćulibrk), Andrej (Ćilerdžić), Antonije (Pantelić), Porfirije (Perić) i Atanasije (Rakita).
LAVRENTIJE PRVI PODELIO
Model uspešne arondacije jedne eparhije SPC srednje veličine je podela nekadašnje Šabačke episkopije. Na inicijativu vladike Lavrentija (Trifunovića), 2006. godine od nje je odvojena sadašnja Valjevska eparhija. U trenutku deobe ona je obuhvatala 550.000 stanovnika i bila šesta po veličini u SPC. U Crkvi vlada jedinstven stav da je ovaj potez došao u pravo vreme, kao i da se, zahvaljujući njemu, rasplamsao duhovni život u zapadnoj Srbiji.
