|
Postavka "Slikari/ratnici/svedoci" u Galeriji SANU za dva meseca zabeležila rekordnu posetu. Izložena poslednja fotografija Nadežde Petrović
Na izložbi "Slikari/ratnici/ svedoci", koju je od 1. februara u Galeriji SANU videlo više od 26.000 posetilaca, među mnogim uzbudljivim umetničkim i fotografskim dokumetnima o epopeji našeg naroda tokom Velikog rata, su i dela tri žene koje su sa kamerom u rukama, rame uz rame sa muškarcima, beležile scene borbe i stradanja. "Naoružana" foto-aparatom, tokom balkanskih, ali i u Prvom svetskom ratu bila je i naša velika slikarka Nadežda Petrović (1873 - 915), a u fotografskom delu ove postavke Muzeja savremene umetnosti, čiji je autor istoričar umetnosti Milena Marjanović, su i snimci Švajcarkinje Katarine Klare Šturceneger (1854-1929) i Britanke Meri Edit Daram (1863-1944).
Kuriozitet izložbe je i poslednja Nadeždina fotografija, snimljena ispred Valjevske bolnice, gde je, kao bolničarka, podlegla epidemiji tifusa, na jučerašnji dan, 1915. godine. Iako je kao pasionirani ljubitelj fotografije, više od deset godina snimala prizore iz svog porodičnog i umetničkog života, koji su poznati javnosti, kako piše u nedavno objavljenom katalogu izložbe Milene Marjanović, njen ratni opus je retko izlagan. Čuva se u Vojnom muzeju, na staklenim pločama, a većim delom snimci su nastali u Prizrenu i okolini, tokom balkanskih ratova.
- Katarina Klara Šturceneger bila je učiteljica i bolničarka koja je preko švajcarskog Crvenog krsta došla u Srbiju. Bila je prijateljica prve srpske slikarke Katarine Ivanović. Imala je lični foto--aparat i snimila je, recimo, trenutak kada se naši vojnici odmaraju uz gusle - objašnjava za "Novosti" Marjanovićeva.
U Srbiji je boravila tokom balkanskih ratova, a potom od leta 1914. do proleća 1915, na osnovu čega je napisala i nekoliko knjiga, među kojima su "Srbija u evropskom ratu 1914/1915", "Svetlost u zapletima Balkana. Jedna istorijska studija", "Srbija na kraju 1915: Mračni dani", "Vaskrsnuće Srbije. Njeni najslavniji i najmračniji dani"...
Oko 700 stranica svog publicističkog rada posvetila je šireći glas o zverstvima okupatora i herojskoj borbi naše vojske, zbog čega je regent Aleksandar Karađorđević, posle rata odlikovao Ordenom Svetog Save, četvrtog stepena.
Balkanski ratovi britansku slikarku i publicistkinju Meri Edit Daram zatekli su u Crnoj Gori. Rođena u Hempstedu (predgrađe Londona) u porodici uglednog hirurga, školovana na Benford koledžu i Kraljevskoj slikarskoj akademiji, zbog zdravstvenih problema morala je da po preporuci lekara menja klimu, pa je od početka 20. veka više puta boravila na Balkanu. Uz francuski, nemački i italijanski, tu je naučila i srpski i albanski.
- Slikala je i fotografisala meštane, kuće, nošnje, pejzaže i beležila običaje - piše u katalogu Milena Marjanović, dodajući da je upravo Meri Edit Daram prva poslala vest u London da je počeo Balkanski rat, gledajući sa kraljem Nikolom, sa Gorice, granatiranje turskih položaja.
POČAST U ČAČKU I BEOGRADU
U Čačku i Beogradu juče je obeleženo 102 godine od smrti slavne slikarke Nadežde Petrović. Predstavnici grada Čačka, Galerije "Nadežda Petrović", Kola srpskih sestara i Udruženja poslovnih žena položili su vence kraj njenog spomenika u centru, koji je izradio njen veliki prijatelj Ivan Meštrović. U Beogradu su, kraj njenog spomenika u Pionirskom parku, cveće položili predstavnici Saveza udruženja potomaka ratnika Srbije od 1912 do 1920. godine.
novosti.rs
|
