Kao i većina letnjih filmskih smotri i ovogodišnji, festival u Karlovim Varima ponudio je model smešten između glamura koji su sa sobom doneli gosti, američke zvezde i predstavljanja autora čija dela imaju ozbiljne umetničke pretenzije. U svojoj bogatoj ponudi, bez obzira na krajnje domete pojedinih ostvarenja, ovaj festival predstavio je izuzetno razuđenu paletu tema kojima se bave savremeni svetski stvaraoci.
Mada je noseća programska orijentacija festivala bila usmerena prema evropskom filmu, smeštenom u takmičarski program i program "Istočno od Zapada" i ove godine ta "šema" nužno je bila omeđena prisustvom kultnih ličnosti američke, u svetu tražene i dominantne kinematografije. Na početku to je bio Džon Travolta, sa novim filmom "Sezona ubijanja" Marka Stivena Džonsona, u kome mu je partner Robert de Niro, a na kraju reditelj Oliver Stoun, koji je prikazao "poslednji rez" filma "Aleksandar Veliki" i dve epizode provokativne dokumentarne serije "Neispričana istorija Amerike" (treću, "Bomba" na temu atomske bombe i desetu, "Buš i Obama - godine terora"). Oba gosta su tokom boravka dobila priznanje za životno delo, a američki "pečat" na čitava dešavanje ostavilo je prikazivanje hita "Iza kandelabra" Stivena Sodeberga, na zatvaranju. Nedavno prikazan na Kanskom festivalu, na temu života estradne zvezde Liberacija i njegovog dugogodišnjeg ljubavnika, film je doeno odlične role Majkla Daglasa i Meta Dejmona.
Evropska kinematografija, noseća na festivalu, bila je u preispitivanju svog statusa u kontekstu ekonomskih i političkih nedoumica sa kojima se u različitim sredinama susreće. Reč je o sveukupnom smanjenju sredstava finansiranja filmova zbog ekonomskih teškoća širom Evrope, ali i o strahu od mogućih posledica trgovinskog aranžmana sa Amerikom, po kome bi film bio tretiran kao roba, čime bi nestale mnoge postojeće nacionalne stimulacije. Problemi su vidljivi i na planu gledanosti ovih filmova, delom zbog raspada bioskopskih mreža kojom dominiraju američki komercijalni proizvodi, a delom i samog izbora tema koje se nude gledaocima.
Očigledno da se matrica programiranog tematskog okvira "evropskog pudinga" s vremenom istrošila, čemu su posebno sistemom finansiranja bile izložene zemlje koje su pripadale istočnoevropskim kinematografijama. Istovremeno, i sama publika se valjano zamorila stalnim suočavanjem sa mučnim prizorima bede, tegoba i tragičnim posledicama tranzicije.
Najdalje je ove godine otišao Mađar Janoš Šaš filmom "Dnevnik" (po romanu "Velijak sveska" Agate Krištof), izuzetno uzbudljivim pogledom na tmurna vremena Drugog svetskog rata, viđena očima dece. Odrastanje braće u surovim uslovima sjajno je isparaćeno kamerom Kristijana Bergera. Ovom filmu je, od žirija predvođenog Agnješkom Holand, pripala glavna nagrada festivala. Da istorija može biti izazovna avantura, potrudio se da nas uveri Englez Ben Vitli filmom "Polje u Engleskoj", mističnom dramom smeštenom u 17. vek u vreme građanskog rata. Mučnoj stvarnosti, koja je tematski dominirala u većini filmova, najveći doprinos su dali "Stid" Rusa Jusupa Razukova (nagrada FIPRESCI) i "Septembar" Grkinje Peni Panajotopolou, dok je publika sa radošću prihvatila filmove sa humornom konotacijom, poput "Živela sloboda" Italijana Roberta Anda, sa Tonijem Sevilom u glavnoj ulozi (što se izvrsno uklopilo sa filmom "Velika lepota" Paola Sorentina) i "Sveštenikova deca" Vinka Brešana.Nastup našeg filma "Odumiranje" Miloša Pušića na temu rastakanja sela i generacijskog jaza, bio je vredan pažnje. Nagradu na tom programu "Istočno od Zapada" u čijem je žiriju učestvovala i naša rediteljka Maja Miloš, otišla je u ruke "Plutajućim neboderima" Poljaka Tomasa Vasilevskog.
TRAVOLTA - SRBIN
Boravak Džona Travolte na festivalu pao je u vreme neposredno posle iznenadne smrti njegovo najboljeg prijatelja Džejmsa Gandolfinija, legendarnog Tonija Soprana, koji mu je svojevremeno pružio podršku prilikom tragedije gubitka sina. Da ništa ne prođe bez nas, potrudio se, upravo, Travolta ulogom Emila Kovača, srpskog vojnika iz građanskog rata u Bosni. Kao junak filma "Sezona ubijanja" on poravnava račune sa Bendžaminom Fordom, američkim ratnim veteranom, koga glumi Robert de Niro. Mada scenaristička građa Ajvana Dogertija pati od stereotipa američkog "pogleda" na Balkan, De Niro i Travolta, uspevaju da glumačkim umećem verno prenesu obračun ispunjen mržnjom, strastima, ali i svojevrsnim humorom.
