|
Carsko blago leži ispod Koridora 10
izvor : novosti online foto: vn 08.05.2016.
Izgradnja Koridora 10 konačno je u završnoj fazi, a u proteklih sedam godina koliko traje, na njegovoj trasi preprečila su se mnogobrojna arheološka nalazišta. Zlatni i srebrni nakit, ogrlice od staklenih i zlatnih perli, staklene i keramičke posude, samo su neki od predmeta koji su "izronili" ispod vekovnih naslaga zemlje.
Kopajući teren za novu saobraćajnicu ispred neimara su se pojavljivali obrisi starih civilizacija. Neki dragoceni, neki manje bitni, a svi važni da se bolje razume i dobije jasnija slika o prošlim vremenima i ljudima koji su na ovom prostoru živeli. U "Koridorima Srbije" kažu da zavodi za zaštitu spomenika kulture koji su učestvovali u ovim projektima pripremaju izložbu fotografija, kako bi i građanima prezentovali obavljena arheološka istraživanja.
Poslednja četiri arheološka lokaliteta istražena su krajem prošle i početkom ove godine. Stručnjaci iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevac i Zavoda za zaštitu spomenika kulture Niš su zajedničkim snagama otkrivali Begov most kod Pirota, Belavinu i Crnoklište kod Bele Palanke, kao i Kopašnicu u blizini Grdelice.
Na lokalitetu Male Kopašnice pronađeno je više od 200 predmeta od zlata, među kojima oko 70 minđuša, nekoliko ogrlica i prstenja. Arheolozi su otkrili i čak 18 dijadema. Među njima ima najjednostavnijih karika, ali i raskošnog nakita, optočenog dragim kamenjem. Mala Kopašnica je poznata u arheologiji i po karakterističnom načinu sahranjivanja.
- Na ovom prostoru otkriveni su grobovi inhumiranih i spaljenih pokojnika. Svi grobovi sa inhumacijom imali su konstrukciju od opeka, dok je jedan grob bio ozidan kamenom i opekama i pokriven velikim kamenim pločama - objašnjava Slavica Đorđević, iz Zavoda za zaštitu spomenika Kragujevac. Na lokalitetu Begov most - Staničenje u Pirotu istraženo je 39 grobnih celina. Na lobanjama dve individue konstatovani su tragovi veštačkog oblikovanja lobanje, što se dovodi u vezu sa germanskim plemenima iz perioda seobe naroda. Na osnovu pokretnog arheološkog materijala utvrđeno je da je nekropola iz perioda između IV i VI veka n. e.
Arheološka istraživanja na lokalitetu Gornje polje u ataru sela Crnoklišta u opštini Pirot, pokazala su da je u antičkom periodu na ovom području bio veći zanatski centar za proizvodnju opeka, a verovatno i keramičkih proizvoda. Po otpadu koji je odlagan pored peći utvrđeno je da je pečena grnčarija za kućne potrebe, crepovi, razni predmeti za svakodnevnu upotrebu i pokućstvo.
Tokom istraživanja lokaliteta Gornje Polje - Belavina u selu Sinjac u opštini Bela Palanka otkrivena je nekropola starog sela Sinjac iz perioda XVI-XVII veka - navodi Đorđevićeva. - Zapadno od ove nekropole pronađeni su temeljni delovi dva preistorijska tumula sa ostacima urni. To je još jedna potvrda da se na ovom prostoru nalazila i veća preistorijska nekropola, kao i naselje iz perioda bronzanog doba.
I južni i istočni kraj Koridora 10 provučeni su preko i oko već postojećih puteva za Konstantinopolj, odnosno Carigrad, a kasnije Istanbul, i Malu Aziju sa jedne strane, a sa druge prema pomorskim putevima i lukama u Grčkoj. U poslednjih nekoliko godina bilo je dosta nalazišta, kako na putu ka Makedoniji, tako i prema Bugarskoj.
U "Koridorima Srbije" kažu da su nailazili na naselja, groblja, crkvišta i puteve starog i srednjeg veka. U samim grobnicama su nalaženi razni predmeti u zavisnosti od doba kada je sahranjivan pokojnik, da li je dete ili odrasla osoba, u kom vremenu i epohi je osoba sahranjena, kao i od okolnosti pod kojima je dolazilo do smrti.
Inženjeri iz "Koridora" su u zoni sela Osmakovo naišli na mnoštvo grobnih mesta. Arheolozi to otkriće tumače kao doba neke epidemije ili bolesti, jer na pokojnicima nije bilo tragova lomova ili proboja sa lomovima i zasecima kostiju, a čitave porodice su istovremeno sahranjivane. Na drugim mestima se nagoveštavalo sahranjivanje na brzinu, u okviru dvorišta ili u nekadašnjim kućama, pa to ukazuje na ratna vremena i zabrane kretanja ili na strahove da se pokojnik odnese i sahrani na groblju.
Kako su se vremena menjala, a i uticaji pojedinih centara moći, tako se moglo naslutiti i kojoj epohi i statusu pripadaju pokojnici. Pokazatelji su, pre svega, oznake činova, oružja i oklopi, kacige i šlemovi, mamuze i razne druge korice, bodeži, kopče i remenja.
U zoni sela Špaj, po zapisima se nalazilo devet bogomolja, sa konstrukcijom ranog hrišćanskog perioda, najverovatnije iz četvrtog veka. Pretpostavlja se da je crkvište koje je locirano na obroncima padine u stvari nekadašnja crkva za koju se pretpostavlja da je bila sedište Svetog Nikole Remezijanskog koji je jedan od pionira hrišćanstva. Crkvište je pažljivo obrađeno, a posle tri godine zastoja inženjeri iz "Koridora" su uradili projekat konzervacije, koji sprečava narušavanje postojećeg stanja crkvišta. Razmatrano je i izmeštanje objekta, ali mesto na koje bi se izmestio, po mišljenu stručnjaka, ne bi bilo nikada ono na kome su se vršili obredi. Uz pristanak najviših crkvenih autoriteta pristupilo se konzervaciji objekta na mestu na kojem je pronađen.
RANOHRIŠĆANSKO DOBA
Na potezu ka Bugarskoj, pre nekoliko godina je otkriven Via militaris, stari rimski put sa karakterističnim popločavanjem i strukturom. U "Koridorima Srbije" objašnjavaju da su se, nažalost, arheološka ispitivanja i otkopavanja artefakata ograničavala samo na zonu koja je u vlasništvu Republike Srbije, odnosno JP "Putevi Srbije" i "Koridori Srbije" - takozvanu zonu eksproprijacije.
- U kotlini preko puta Bele Palanke, nekada Remizijane, naišli smo na mnogobrojne grobove iz ranohrišćanskog doba koji su karakteristični po svom obliku, pa ih je lako prepoznati, jer su građeni kao kućice sa krovom i ulazom, po obliku podsećaju na prave kuće. Nalazili su se u blizini vila i kuća iz rimskog perioda koje su takođe nađene i samo delimično obrađene, jer padaju van zone puta eksproprijacije i nalaze se na livadama koje su privatna vlasništva - rekli su nam u "Koridorima".
RADILI I PO ZIMI
"Koridori Srbije" su obezbedili neophodna finansijska sredstva kako bi se iskopavanja, prvi put u istoriji arheologije na ovim prostorima, protekle zime obavila u specijalno konstruisanim šatorskim skladištima sa grejanjem, svetlom i ventilacijom, čime je omogućen rad i u otežanim, zimskim uslovima.
- Na lokalitetu Velika Kopašnica početkom decembra, po snegu i mrazu su inženjeri "Koridora", uz pomoć arheologa konstruisali tri specijalna šatorska skladišta koja su mogla lako i brzo da se premeste sa jedne na drugu lokaciju - objašnjava Dmitar Đurović, direktor "Koridora". - Umesto predviđenog početka radova u martu 2016. i predviđenih 36 radnih dana, u ovakvim uslovima kopanje je završeno za 25 dana tokom zimskih meseci. Time su postavljeni novi standardi kvaliteta i uslova za arheološka iskopavanja.
BOGATSTVO U GROBU
Vojnici su imali grupisana vojna groblja, koja su najčešće formirana posle okršaja i bitaka. Kako objašnjavaju stručnjaci, stanovnici naseobina su imali svoja, samoubice su sahranjivane van grobnih mesta, a razbojnici i zulumćari najčešće tamo gde su ubijeni i podalje od ostalog stanovništva. Na bogatijem stanovništvu i crkvenim velikodostojnicima su često nalaženi ogrlice, lanci i kopče.
Kako su razni paganski običaji nalagali, za "dobra puta u dolinu smrti", stavljao se kovani novac, grnčarija sa vodom ili hranom, štapovi za hodanje kao i štapovi sa atributima vlasti kmeta sela ili nekog crkvenog starešine. Kada su deca u pitanju, tada su to omiljene igračke ili minđuše.
novosti.rs
|
