Dvadeset godina od "Oluje"

 izvor : agencije  foto : vn                                                                                          04.08.2015.

Danas se navršava 20 godina od početka hrvatske vojne akcije "Oluja" koja je dovela do protjerivanja više od 200.000 Srba iz Hrvatske.

Prema podacima dokumentacionog centra "Veritas", u "Oluji" je poginulo i nestalo 1.853 Srba a protjerano najmanje 220.000 stanovnika nekadašnje Republike Srpske Krajine, područja koje je tada bilo pod zaštitom Ujedinjenih nacija. U akciji koja je počela 4. avgusta, oko 130.000 pripadnika oružanih snaga Republike Hrvatske, uz podršku NATO, kao i jedinica Hrvatskog vijeća odbrane (HVO) i Armije BiH (ABiH), osvojili su glavni grad nekadašnje RSK Knin 5. avgusta 1995.

 Do akcije "Oluja" je došlo uprkos činjenicama da se ta oblast nalazila pod zaštitom UN-a i da su predstavnici bivše RSK u Ženevi i Beogradu prihvatili prijedlog međunarodne zajednice o mirnom razrješenju, takozvani Plan Z-4 . Slab otpor pružalo je oko 40.000 pripadnika Vojske RSK i oko 10.000 iz oružane formacije bivše Autonomne pokrajine Zapadna Bosna, lojalni Fikretu Abdiću.

U akciji "Maestral" koja je bila produžetak "Oluje", hrvatske oružane snage u sadejstvu sa Petim korpusom armije BiH, ubile su 655 i prognale oko 125.000 srpskih stanovnika s područja 13 opština u BiH. Hrvatskoj se 5. avgust godinama obilježava kao Dan pobjede i domovinske zahvalnosti za akciju "Oluja", a nedavno je, na zajedničkoj sjednici vlade Republike Srbije i Republike Srpske, 5. avgust proglašen Danom žalosti u Srbiji i Republici Srpskoj.

Dvije decenije poslije, "Oluja" će u Hrvatskoj po prvi put biti obilježena vojnom paradom u Zagrebu, na kojoj, uprkos planovima i nadama domaćina, neće učestvovati zapadne zemlje, a dan kasnije u Kninu, tradicionalnom proslavom, na kojoj će pjevati Marko Perković Tompson. Tom prilikom biće i otkriven spomenik prvom hrvatskom predsjedniku Franji Tuđmanu.

Srbija centralnu državnu manifestaciju obilježavanja Dana sjećanja na stradanje i progon počinje uveče na mostu kod Sremske Rače – premijer Aleksandar Vučić i predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik spustiće vijence u rijeku, patrijarh Irinej služiće parastos, a uslijediće i umjetnički program pod nazivom "Naša je tuga... velika".

U prvostepenoj presudi haškog Tribunala, aprila 2011. bilo je ocijenjeno da je "Oluja" bila udruženi zločinački poduhvat, na čelu s tadašnjim predsjednikom Tuđmanom, čiji je "cilj bio prisilno i trajno uklanjanje srpskog stanovništva i naseljavanje tog područja Hrvatima". Tribunal je drugostepenu presudu donio 17. novembra 2012. i njome oslobodio krivice hrvatske generale Gotovinu i Mladena Markača.

Oni su oslobođeni krivice za progon srpskog stanovništva iz Kninske krajine 1995, čime je poništena prvostepena presuda kojom je Gotovina bio osuđen na 24 godine, a Markač na 18 godina zatvora. Žalbeno vijeće je oslobodilo optužene po svim tačkama optužbe, mada nisu negirani zločini utvrđeni u prvostepenoj presudi.