Jel' Saraj'vo gdje je nekad bilo?..." Stihovi su jedne od pesama koje je pre rata pevao jedan od sarajevskih izvođača, a koji su tek 20 godina posle njenog nastajanja dobili smisao. Odgovor na pitanje postavljeno u ovoj pesmi, odnosno njenom naslovu je: Nije!
Definitivno kulturni, filmski, muzički i urbani centar nekadašnje Jugoslavije više nije gde je nekada bio, i to ne samo u metaforičkom već i bukvalnom, geografskom smislu.
Nekadašnje Sarajevo danas je rasparčano na dva: ono federativno i ono koje danas pripada Republici Srpskoj, Istočno Sarajevo, kojeg čine šest opština: Sokolac, Pale, Istočna Ilidža, Istočno Novo Sarajevo, Trnovo i Istočni Stari Grad, u kojima živi oko 90.000 stanovnika.
Čak 95 odsto tog stanovništva su nekadašnji stanovnici "zajedničkog", predratnog Sarajeva koje više ne postoji.
Sarajevski Srbi, danas nepoželjni u federativnom delu grada, u decembru 1995. godine, kada je potpisan Dejtonski sporazum, nisu imali mnogo izbora. Tačnije, imali su jedan: da napuste svoj rodni grad!
Oni sa nešto više entuzijazma i vere u bratstvo i jedinstvo ostali su tu još neko vreme, ali većina je spakovala kofere. Stanovnici 14 tadašnjih sarajevskih opština koje su pripale RS rasuli su se kud je ko mogao, ali većina je nastojala ostati bar geografski bliže mestu gde su rođeni i odrasli pa nadomak nekadašnjeg, nastade i izgradi se novo, (što bi rekao predsednik Milorad Dodik lepše i bolje) Istočno Sarajevo...
- Danas ljudi u donjem delu grada (Istočno Novo Sarajevo i Istočna Ilidža), pa i Pale, žive uglavnom od rada u državnim institucijama ili od individualne proizvodnje. Grad se poprilično izgradio, mnogo je novih stambenih zgrada, prateće infrastrukture, komunalija, ali natalitet ne prati ovaj razvoj već je prirast stanovništva uzrokovan pre svega "povratkom" stanovništa iz drugih gradova RS, a i doseljavanjem stanovištva zbog rada u državnim službama i agencijama - priča za "Novosti" diplomirani inženjer građevinarstva Dejan Romić.
Privreda je u stagnaciji, a nekadašnji industrijski giganti poput "Famosa", "Raopa" na izdisaju su. Predispozicije za razvoj privrednih i industrijskih objekata su ogromne, ali ulaganja i njihov tretman mizeran.
- Da funkcionišu u punom kapacitetu postojeći industrijski objekti, standard bi sigurno bio mnogo bolji i praktično ne bi bilo potrebe za pokretanjem nekih novih proizvodnih grana - dodaje Romić
U centralnom delu opštine Istočno Novo Sarajevo nalazi se Državna agencija za istrage i zaštitu
(SIPA), a tu su još i već pomenuti "Famos", "Raop", odeljak "Energoinvesta "(TAT), bolnica "Kasindo" u Istočnoj Ilidži (nekada glavni centar regije za lečenje od tuberkuloze), pa fabrika bicikli "Lasta", koja je pre rata imala i izvoz, a danas funkcioniše u znatno skromnijim uslovima...
Profesor istorije Miljan Maksimović, inače bubnjar u slobodno vreme, naglašava da je muzika ono čemu se ljudi u ovakvo vreme najviše okreću i u njoj traže svoju oazu stvaralaštva.
- Sarajevo je oduvek bilo grad dobre muzike, pa smo tu naviku zadržali i danas, uprkos svim novonastalim okolnostima. Radim u osnovnoj školi i veliko je interesovanje za muziku, ali su uslovi slabi. Deo opreme smo uspeli da izganjamo, ali za nešto više potrebna su konkretnija materijalna sredstva. Posebno priznata i cenjena u ovom delu Evrope je naša Muzička akademija, na koju dolaze studenti iz svih okolnih zemalja, posebno Srbije, a najviše iz Beograda. Takođe, domaćini smo i Internacionalnog festivala harmonike "Akordeon art", koji je pored festivala monodrame centralni kulturni događaj u našem gradu - priča Maksimović.
On naglašava da grad Istočno Sarajevo u vreme iskrivljenih moralnih vrednosti i izopačenog sistema vrednosti nudi bar alternativu u smislu urbane kulture, a da je na građanima koliko će je crpiti.
- Imamo oko desetak, uslovno rečeno, alternativnih bendova koji se bave uglavnom rok muzikom.
Danas je, usmeriti mlade ljude u nešto što je zaista kvalitetno i vredno pažnje postao sizifovski posao, ljudi se bore za golu egzistenciju i veoma je teško skrenuti im pažnju na nešto od čega realno ne može da se živi, to im i na svojim časovima otvoreno kažem, ali ako izgubimo i dušu, odnosno smisao za muziku, onda nas tek nema nigde - kroz smeh zaključuje Maksimović.
UNIVERZITET
Univerzitet u Istočnom Sarajevu sastoji se iz dva dela: u donjem delu grada (Istočno Novo Sarajevo) nalaze se Muzička akademija, ETF, Mašinski fakultet i Poljoprivredni fakultet, dok su u Palama ekonomija, Filozofski fakultet, Pravni fakultet i DIF.
CRKVA SVETOG VASILIJA OSTROŠKOG
Na brežuljku preko puta naselja Dobrinja 1 nalazi se Crkva Svetog Vasilija Ostroškog. Gradnja ovog verskog objekta započela je 1990. godine, da bi bila okončana 2001. kada je i mitropolit dabrobosanski Nikolaj osveštao ovaj hram. Objekat koji se nalazi u podnožju je crkveni dom koji je u izgradnji, dok je kupola koja se vidi u pozadini spomen-kapela posvećena poginulim borcima sa prostora Istočnog Sarajeva.
