|
 ZAGREB - U poslednjih pet godina na ratištima u Siriji i Iraku borilo se oko 43.000 stranaca iz raznih delova sveta, a sa područja zapadnog Balkana najviše ih je bilo sa Kosova, BiH, Makedonije i Albanije, kaže stručnjak za terorizam i univerzitetski profesor iz Sarajeva Vlada Azinović.
Iz Hrvatske ih je, prema njegovim rečima, otišlo šest osoba, od kojih su tri žene. Među njima je i pet osoba s dvojnim državljanstvom, a troje su konvertiti u islam.
Prema istraživanju Soufan Groupa, kaže Azinović, najviše ih je iz zemalja Bliskog istoka (8240), Magreba (8000), Evropske unije (više od 5000) te zemalja bivšeg Sovjetskog Saveza (4700).
Među njima je 6000 Tunižana, 2000 Turaka, 2400 Rusa. Iz Francuske ih je do zime 2015. stiglo 1700, iz Velike Britanije i Nemačke po 760 te 470 iz Belgije.
"U saradnji sa sigurnosnim agencijama u regionu istraživanjem smo utvrdili da je od 2011. godine do danas iz zemalja Zapadnog Balkana na ratišta u Siriju i Irak otišlo ukupno oko 950 osoba. Pojedinačno, najviše ih je s Kosova (316), a potom iz BiH, Makedonije i Albanije", rekao je Azinović za zagrebački Jutarnji list.
Azinović kaže da je iz Bosne i Hercegovine u rat u Siriji i Irak otišlo oko 260 ljudi, od kojih je oko 180 muškaraca, ostalo su žene i deca.
Azinović je, naime, često služeći se javnosti nedostupnim informacijama bezbednosnih agencije i niza razgovora sa aktkerima, sa islamskim teologom Muhamedom Jusićem nedavno objavio studiju “gNovi zov rata u Siriji i bosanskohercegovački kontingent stranih boraca”h.
Prema podacima tog istraživanja, od tih 260 osoba iz BiH gotovo 70 ih je dosad poginulo, a s ratišta ih se vratilo između 50 i 60.
“gU Bosnu i Hercegovinu se vratilo nešto više od 40 ljudi, a ostali imaju dvojna državljanstva pa su se vratili u zemlje u kojima sada žive, mahom u Austriju i Nemačku”h, precizirao je Azinović.
Kada bi se svi još uvek živi bosanskohercegovački dobrovoljci koji su u proteklih pet godina otišli u Siriju odjednom vratili u BiH, bilo bi ih manje od 200, a nikako nekoliko hiljada.
Azinović tvrdi da je od prošle godine jako pao odlazak iz BiH na ratišta u Siriji i Iraku, a povratak je gotovo sasvim prestao.
“gU 2016. godini nije bilo novih odlazaka iz BiH u Siriju i Irak. Isto vredi za celi region. Uopšteno, od 2000 stranih dragovoljaca koji su još pre godinu-dve svake sedmice iz raznih delova sveta dolazili u Siriju i Irak, taj je priljev sada spao na manje od 50 nedeljno. Kada je reč o ljudima iz BiH, još tokom 2015. prestali su se vraćati u zemlju. Većina ih, zapravo, i nema nameru da se vrati”h, kaže Azinović.
Iz BiH su se neki iselili s celim porodicama, ponekad i tri generacije zajedno.
Taj je trend karakterističan za Balkan i zemlje bivšeg ŠSR-a, dok su sa Zapada većinom odlazili mladići u dobi između 19 i 26 godina.
Prosečna starost iseljenih muškaraca iz BiH je 31 godina, a žena 30.
Slično važi i za ostale grupe poreklom sa Balkana.
Balkanski džihadisti razlikuju se od zapadnoevropskih i po načinu radikaliziranja: u zemljama poput Francuske, Belgije i Nemačke najčešće se radikaliziraju preko zatvora, džamija i interneta, a u BiH većinom ličnim kontaktom.
“gKod nas je tradicionalno znatno jača uloga društvenih veza, osobito onih unutar uskog kruga porodice i bliskih prijatelja, dok internet i društvene mreže imaju sporednu ulogu i služe uglavnom kao ojačivači novostečenih uverenja”h, kaže Azinović.
Navodi za primer Bilala Bosnića koji je bio jedan od glavnih ISIL-ovih regrutera na Balkanu, ali i šire.
“gOn je bio osoba od autoriteta i neko kome su ljudi doslovno poveravali život. Tipično se radilo o psihički ranjivim i nestabilnim osobama koje su se u strahu od stigmatizacije podvrgavale alternativnim tretmanima nalik na egzorcizam, što ih je najčešće u privatnosti svoga doma nedaleko od Bužima provodio Bosnić. Kroz Bosnićevu je kuću prošlo dvadesetak osoba iz BiH, Slovenije, Austrije i Italije, koje su posle završile u Siriji. Mnoge od njih su tamo poginule”h, objašnjava Azinović.
U BiH se od leta 2014. odlazak na inostrana ratišta kažnjava, tako da je svaki drugi povratnik suočen sa zatvorskom kaznom. Polovina od 40 povratnika trenutno je u zatvoru. U Siriji se nalazi još oko 50 muškaraca i oko 60 žena, državljana BiH. Broj dece nije poznat. Neki su sa sobom poveli roditelji, ali ih je dosta tamo i rođeno.
“gPrema informacijama koje do nas dolaze, čini su kako su sve žene, koje su to biološki još uvek u stanju, konstantno trudne jer je jedan od njihovih glavnih zadataka roditi što više malih boraca - mudžahedina.”h
Dobrovoljci ISIL-a u BiH, ali i drugde vrbuju se većinom sa ivice društva: siromašni su i neobrazovani, bez posla, često teško traumatizirani posledicama porodičnog nasilja. Odrastaju u nefunkcionalnim porodicama, često samo s jednim roditeljem - tipično majkom, s vidljivo narušenim mentalnim zdravljem, sa istorijom zavisnosti od droga i alkohola i izraženim antisocijalnim i kriminalnim ponašanjem, navodi se u studiji “gNovi zov rata u Siriji”h.
Azinović tvrdi da Gornja Maoča, u BiH, više nije najvažniji selefijski centar.
Najveći deo stanovnika tog naselja koji je hteo da ode u Siriju već je otišao, a njihov vođa Nusret Imamović napustio je zemlju početkom 2014. godine i priključio se Fronti al-Nusra (sada Fatah al-Šam), koji je sirijska proksi-formacija al-Qa'ide.
Nakon Gornje Maoče, iz koje su otišle 52 osobe, najviše ih je otišlo s područja Sarajeva i Zenice - 38, odnosno 27 osoba.
Azinović kaže da ova statistika pokazuje kako se poslednjih godina selefijska zajednica u BiH iz zabačenih delova zemlje premešta prema većim gradovima.
|
