 |
Može li Vuk Јeremić da naslijedi Ban Ki Muna u UN-u?
|
Izvor: bllive
|
Datum: 04. 01. 2014
|
|
Iako je Rojters bivšeg šefa srpske diplomatije označio kao najozbiljnijeg kandidata za budućeg generalnog sekretara UN, iz Nemanjine stižu signali da je mala šansa da dobije podršku Vlade Srbije
Јužnokorejac Ban Ki Mun jedva da je prevalio polovinu svog mandata na mjestu generalnog sekretara Ujedinjenih nacija, a već se za njegovo mjesto zainteresovalo više kandidata. Iako je još rano za zvanični ulazak u trku za tu važnu poziciju u svjetskoj organizaciji, jer Munov mandat ističe tek 2016. godine, Slovenija je već istakla svog čoveka. Bivši slovenački predsjednik Danilo Tirk dobio je i formalnu podršku vlade u LJubljani da se kandiduje za ovo mjesto.
Tako je ovaj Slovenac prvi i javno objelodanio svoju namjeru. Ostali pretendenti poput Vuka Јeremića, bivšeg ministra spoljnih poslova Srbije i predsjedavajućeg GS UN Miroslava Lajčaka, šefa slovačke diplomatije, Јana Kubiša, specijalnog izaslanika generalnog sekretara UN za Avganistan i Irine Bokove, generalne direktorke Uneska, kao mogući kandidati pominju se samo u medijima. Niko od njih, za sada, nije potvrdio, ali ni demantovao takve spekulacije.
Kako objašnjava sagovornik „Politike" upućen u funkcionisanje Ujedinjenih nacija, sljedeći generalni sekretar sasvim izvjesno biće predstavnik takozvane istočnoevropske grupe UN-a, u koje spada i Srbija. Naime, države članice UN-a su organizovane u pet regionalnih grupa. A one nominuju kandidate za najviše funkcije u svjetskoj organizaciji po sistemu rotacije.
Ovoga puta red je na istočnu Evropu, i to je, kako kaže naš sagovornik, istorijska šansa za ovaj dio Evrope koji nikada do sada na toj poziciji nije imao „svog čovjeka". Dakle, teorijski gledano i jedan Srbin mogao bi da se nađe na čelu UN-a. Mnoge države članice naše istočnoevropske grupe su, tvrdi naš sagovornik, nezvanično već otpočele s lobiranjem, imajući u vidu da se radi o najprestižnijoj međunarodnoj funkciji.
Put do fotelje Ban Ki Muna, međutim, vrlo je dugačak. Najprije, da bi neko uopšte postao kandidat, mora najprije da dobije zvaničnu podršku svoje države, to jest njegova država mora da ga predloži za to mjesto. Potom slijedi dugačak put kroz lavirinte međunarodnog lobiranja.
„U dosadašnjoj praksi izbor generalnog sekretara je uglavnom bio stvar dogovora SAD i SSSR, a u poslednjih dvadesetak godina mahom su SAD imale presudan uticaj na ovo imenovanje. Naredni izbor će biti jedinstven u dosadašnjoj praksi, imajući u vidu činjenicu da je svijet multipolaran i da je neophodna koordinacija više svjetskih centara kako bi jedan kandidat dobio dovoljnu podršku", objašnjava naš izvor.
Prisutan je i trend „demokratizacije" u međunarodnim odnosima, što u praksi znači da značajan faktor predstavlja i ukupan broj država koje podržavaju nekog kandidata, a nije više, kao što je do sada uglavnom bio slučaj, presudna samo podrška najvećih. Ove dvije okolnosti, objašnjava naš sagovornik, pružaju priliku i manevarski prostor nekim manjim državama koje do sada nisu bile u realnoj poziciji da figuriraju kao ozbiljni kandidati, da ovoga puta uđu u trku za generalnog sekretara.
Kada je riječ o formalnom dijelu procedure, prema članu 97 Povelje UN, generalnog sekretara na prijedlog Savjeta bezbjednosti imenuje Generalna skupština. U slučaju da Savjet bezbjednosti ne može da se saglasi oko jednog kandidata, ostaje dilema i pravna praznina kako Generalna skupština odlučuje. U svakom slučaju, ukoliko SB bude paralizovan, značaj Generalne skupštine se, i prema duhu povelje i u političkom smislu, dramatično povećava.
Kakve su šanse Vuka Јeremića da dobije podršku vlade u Beogradu, ali i da uspije u ovakvoj proceduri?
Izvor „Politike" iz Vlade Srbije kaže da je, ukoliko se uopšte Јeremić odluči na takav korak, pod velikim znakom pitanja da li će uspjeti da prođe prvu stepenicu, to jest da dobije podršku iz Nemanjine. Kako tvrdi naš sagovornik, izgledi Јeremića su minimalni.
„Pitanje je da li će se Јeremić uopšte pojaviti kao kandidat, jer je i sam svjestan da su mu šanse male, ne samo da prođe vladu već i da dobije neophodnu podršku u svijetu. Јa sam ubijeđen da on nema gotovo nikakve izglede u toj trci", kaže izvor Politike iz Nemanjine.
Odgovarajući na spekulacije o mogućoj Јeremićevoj kandidaturi, Ivan Mrkić, ministar spoljnih poslova, nedavno je u rekao da će vlada, ukoliko procijeni da ima šanse, „izbaciti u orbitu svog kandidata". Ali, kako je pojasnio, biće tu i dogovaranja među zemljama u regionu koje su zainteresovane za ovu funkciju, pa će, najvjerovatnije, biti izabran jedan kandidat iz ovog regiona.
Prema riječima bivšeg šefa španske diplomatije Migela Angela Moratinosa, koji je prvi nagovijestio mogućnost Јeremićeve kandidature, „njegovim izborom međunarodna zajednica bila bi na dobitku", mada izbor na to mjesto „možda ne bi bio dobar za Јeremića lično".
Britanska agencija Rojters je inače bivšeg šefa srpske diplomatije označila kao najozbiljnijeg kandidata za Munovog naslednika. Uz podsjećanje da su Rusija i Kina podržale 2012. godine izbor Јeremića za predsjedavajućeg Generalne skupštine, kao njegove prednosti navodi se to što je „posvećen, strastven, popularan kod većine svijeta, a potiče iz manje zastupljenog područja svijeta". Јoš mu, međutim, kako se kaže, ostaje da poradi na pridobijanju nekih članova SB, poput Britanije, Francuske i Amerike.
|
